Przekroczenie progu podatkowego a kwota wolna od potrąceń komorniczych

Wynagrodzenie pracownika podlega zajęciu komorniczemu na podstawie tytułu wykonawczego, a jego wysokość i zakres ochrony są regulowane przez przepisy Kodeksu pracy oraz ustaw podatkowych. Sytuacja komplikuje się, gdy dochód pracownika przekroczy pierwszy próg podatkowy 120 000 zł, a jego wynagrodzenie podlega wyższej, 32% stawce podatku. Powstaje pytanie, czy w takiej sytuacji zmienia się wysokość kwoty wolnej od potrąceń i jakie zasady powinny zostać zastosowane przy jej obliczaniu.

Podstawa prawna potrąceń z wynagrodzenia

Zgodnie z art. 87 § 1 pkt 2 oraz art. 87 § 3 pkt 2 Kodeksu pracy, sumy egzekwowane na podstawie tytułów wykonawczych na poczet należności innych niż alimentacyjne mogą być potrącane bez zgody pracownika do wysokości połowy wynagrodzenia po odliczeniu:

• składek na ubezpieczenia społeczne,

• zaliczki na podatek dochodowy,

• wpłat do Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK), jeśli pracownik nie zrezygnował z uczestnictwa.

Ponadto, zgodnie z art. 87¹ § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, w przypadku potrąceń niealimentacyjnych obowiązuje kwota wolna od potrąceń w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w terminie dokonywania potrącenia, po odliczeniu składek i podatków.

Wysokość minimalnego wynagrodzenia wynosi:

• od 1 lipca 2024 r. do 31 grudnia 2024 r. – 4 300 zł brutto,

• od 1 stycznia 2025 r. do 31 grudnia 2025 r. – 4 666 zł brutto.

Kwota wolna od potrąceń powinna być ustalana na podstawie wynagrodzenia netto, co potwierdza stanowisko Ministerstwa Finansów z dnia 2 maja 2022 r. oraz wyjaśnienia Głównego Inspektoratu Pracy z dnia 16 października 2007 r. (GPP-416-4560-465/07/PE).

Przekroczenie pierwszego progu podatkowego a zasady potrąceń

Podstawową zasadą jest stosowanie takich samych parametrów podatkowych i składkowych do obliczenia wynagrodzenia netto oraz kwoty wolnej od potrąceń. W związku z tym, jeśli w danym miesiącu dochód pracownika przekroczy próg podatkowy 120 000 zł i od wynagrodzenia stosowana będzie stawka 32%, należy również zastosować ją przy obliczaniu kwoty wolnej od potrąceń.

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (u.p.d.o.f.), zaliczki na podatek dochodowy wynoszą:

• 12% dla dochodów do 120 000 zł,

• 32% dla dochodów powyżej tej kwoty.

Dla miesiąca, w którym następuje przekroczenie progu podatkowego, pracodawca stosuje dwie stawki podatku:

• 12% od tej części dochodu, która nie przekracza 120 000 zł,

• 32% od nadwyżki ponad tę kwotę.

Jak obliczyć kwotę wolną od potrąceń po przekroczeniu progu podatkowego?

Wysokość kwoty wolnej od potrąceń zależy od:

• minimalnego wynagrodzenia netto,

• składek na ubezpieczenia społeczne,

• zaliczki na podatek dochodowy obliczonej według stawki obowiązującej w danym miesiącu.

Przekroczenie progu podatkowego a kwota wolna od potrąceń komorniczych - w sytuacji gdy wynagrodzenie przekroczyło próg 120 000 zł i zastosowano 32% stawkę podatku, również do obliczenia kwoty wolnej od potrąceń należy zastosować wyższą stawkę podatkową. Oznacza to, że należy przyjąć wynagrodzenie minimalne netto obliczone przy zastosowaniu wyższej stawki podatku.

Jeśli dochód przekracza 120 000 zł w trakcie miesiąca, do obliczeń powinny zostać zastosowane dwie stawki podatkowe:

• 12% dla części dochodu do 120 000 zł,

• 32% dla nadwyżki powyżej tej kwoty.

W takim przypadku, zgodnie z interpretacją Departamentu Podatków Dochodowych Ministerstwa Finansów z dnia 9 grudnia 2022 r. (DD3.8223.1628.2022), obliczając kwotę wolną od potrąceń, należy uwzględnić proporcjonalne zastosowanie stawek 12% i 32% – w zależności od wysokości dochodu.

Czy kwota wolna od potrąceń zawsze jest taka sama dla wszystkich pracowników?

Nie, ponieważ jej wysokość zależy od parametrów podatkowych i składkowych danego pracownika. W szczególności istotne są następujące czynniki:

• wysokość kosztów uzyskania przychodów (250 zł, 300 zł, 50% lub brak kosztów),

• stosowanie kwoty zmniejszającej podatek (300 zł miesięcznie lub brak ulgi),

• uczestnictwo w PPK,

• korzystanie ze zwolnień podatkowych (np. ulga dla młodych, ulga na powrót, ulga dla rodzin wielodzietnych),

• stosowanie wniosku o niepobieranie zaliczek na podatek dochodowy (art. 31c u.p.d.o.f.).

Ponadto, zgodnie z art. 87¹ § 2 Kodeksu pracy, kwota wolna od potrąceń ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu, jeśli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Jaką kwotę wolną od potrąceń zastosować?

Jeśli wynagrodzenie pracownika do tej pory było obliczane z uwzględnieniem stawki podatku 12%, kwota wolna od potrąceń wynosiła 3 261,53 zł netto (wyliczona od minimalnego wynagrodzenia przy skali podatkowej 12%).

Po przekroczeniu progu podatkowego 120 000 zł w trakcie roku, kwota wolna od potrąceń powinna być obliczona przy zastosowaniu wyższej stawki podatku, co oznacza, że w listopadzie i kolejnych miesiącach powinna wynosić 2 659,93 zł netto (wyliczona na podstawie minimalnego wynagrodzenia netto obliczonego przy skali podatkowej 32%).

W miesiącu przekroczenia progu podatkowego, gdy zaliczka na podatek dochodowy jest liczona według dwóch stawek (12% i 32%), zaleca się przeliczenie kwoty wolnej od potrąceń w sposób proporcjonalny, aby uwzględnić rzeczywiste obciążenia podatkowe pracownika w danym miesiącu.

Przekroczenie progu podatkowego a kwota wolna od potrąceń komorniczych - podsumowanie

Kwota wolna od potrąceń jest obliczana na podstawie wynagrodzenia minimalnego netto, uwzględniając składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczkę na podatek dochodowy.

Jeśli pracownik przekroczy próg podatkowy 120 000 zł i jego wynagrodzenie jest opodatkowane według stawki 32%, to również kwota wolna od potrąceń powinna być ustalana przy uwzględnieniu tej stawki podatkowej.

W miesiącu, w którym następuje przekroczenie progu podatkowego, zaliczka na podatek dochodowy jest liczona według dwóch stawek – 12% i 32%. W takim przypadku należy proporcjonalnie obliczyć kwotę wolną od potrąceń, uwzględniając rzeczywisty podział wynagrodzenia między stawkę 12% i 32%.